Stanisław Aleksy Tym: dane personalne i początki kariery
Stanisław Aleksy Tym, urodzony 17 lipca 1937 roku, był postacią o niezwykłej wszechstronności, która na stałe wpisała się w polską kulturę. Jego droga artystyczna rozpoczęła się od znaczącego talentu rysowniczego, debiutując w tej dziedzinie już w 1955 roku. Jednak prawdziwy rozkwit jego kariery przypadł na lata 60., kiedy to rozpoczął współpracę ze Studenckim Teatrem Satyryków (STS) w Warszawie. Tam, w latach 1960–1972, pełnił rolę autora skeczy, aktora i reżysera, kształtując swój niepowtarzalny styl łączący błyskotliwą inteligencję z celną obserwacją rzeczywistości. Jego zaangażowanie w STS było ważnym etapem, który uformował go jako artystę świadomego siły satyry i humoru.
Wszechstronna twórczość Stanisława Tyma
Kultowe role filmowe: „Rejs”, „Miś” i „Ryś”
Stanisław Tym zyskał ogromną popularność dzięki niezapomnianym rolom w kultowych polskich komediach. Jego kreacja kaowca w „Rejsie” Marka Piwowskiego stała się symbolem pewnego typu postaci i charakterystycznej polskiej rzeczywistości lat 70. Kolejnym kamieniem milowym w jego filmowej karierze była rola Ryszarda Ochódzkiego, prezesa Klubu Sportowego „Tęcza”, w legendarnej komedii Stanisława Barei „Miś”. Postać ta, z jej specyficznym językiem i sposobem bycia, na stałe weszła do kanonu polskiego kina i stała się obiektem niezliczonych cytatów. W późniejszych latach Tym powrócił do tej postaci w filmie „Ryś”, który sam wyreżyserował, ponownie udowadniając swój talent do tworzenia wyrazistych i zapadających w pamięć bohaterów.
Stanisław Tym jako scenarzysta i reżyser
Poza wybitnymi rolami aktorskimi, Stanisław Tym dał się poznać jako utalentowany scenarzysta i reżyser. Był współautorem scenariuszy do filmów, które na stałe wpisały się w historię polskiej kinematografii, takich jak wspomniany „Miś” czy „Rozmowy kontrolowane”. Jego pióro kształtowało dialogi i fabułę, nadając im charakterystyczny dla niego, inteligentny humor i przenikliwość. W 2007 roku zadebiutował jako reżyser filmowy filmem „Ryś”, w którym połączył swoje talenty aktorskie i reżyserskie, tworząc dzieło będące kontynuacją jego wizji świata. Współtworzył także scenariusze programów telewizyjnych, takich jak „Poznajmy się” czy „Wielokropek”, pokazując swoje wszechstronne umiejętności w zakresie tworzenia treści dla różnych mediów.
Teatr, kabaret i pisarstwo – inne oblicza artysty
Wszechstronność Stanisława Tyma nie ograniczała się jedynie do filmu. Jego kariera obejmowała również teatr, kabaret i pisarstwo. Był aktorem i autorem tekstów w znanych warszawskich kabaretach, takich jak Owca, Dudek, Lopek i Wagabunda, gdzie jego felietony i skecze bawiły publiczność i skłaniały do refleksji. W latach 1983–1986 pełnił funkcję dyrektora Teatru Dramatycznego w Elblągu, co świadczy o jego zaangażowaniu w rozwój polskiej sceny teatralnej. Jego talent literacki objawiał się również w pisaniu felietonów dla wielu prestiżowych czasopism, w tym „Literatura”, „Tygodnik Kulturalny”, „Wprost”, „Rzeczpospolita” i „Polityka”. W 2005 roku ukazał się zbiór jego tekstów i rysunków pod tytułem „Mamuta tu mam”, będący dowodem na bogactwo jego twórczości i unikalny styl.
Życie prywatne i dziedzictwo Stanisława Tyma
Nagrody i odznaczenia
Za swoją bogatą i wszechstronną twórczość Stanisław Tym został uhonorowany licznymi nagrodami i odznaczeniami. Jego talent i wkład w polską kulturę były doceniane przez krytyków i publiczność. W 2011 roku wyróżniono go w plebiscycie czasopisma „Press” za „satyrę wyjątkowej bystrości”, co podkreślało jego mistrzostwo w tej dziedzinie. Warto również wspomnieć o jego aktywności obywatelskiej, czego przykładem było członkostwo w komitecie poparcia Bronisława Komorowskiego w wyborach prezydenckich w 2010 roku. Jego życie prywatne, choć zazwyczaj skromnie prezentowane, ujawniało jego zainteresowania przyrodą, astronomią, historią i architekturą, a także fakt, że był wegetarianinem.
Upamiętnienie i symboliczny grób na Powązkach
Stanisław Tym zmarł 6 grudnia 2024 roku w wieku 87 lat, pozostawiając po sobie ogromne dziedzictwo artystyczne. Jego odejście było znaczącą stratą dla polskiej kultury. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie po świeckiej ceremonii. Jego grób jest miejscem, gdzie fani i miłośnicy jego twórczości mogą oddać mu hołd. Choć nie ma informacji o fizycznym pomniku, jego twórczość, a zwłaszcza role w filmach takich jak „Rejs”, „Miś” i „Ryś”, a także jego przenikliwe teksty, stanowią symboliczny grób i trwałe upamiętnienie jego postaci w polskiej świadomości. Po raz ostatni publicznie pojawił się 17 marca 2024 roku na premierze spektaklu „Ciemny grylaż”, co stanowiło jedno z ostatnich świadectw jego nieustającej aktywności twórczej.
Podsumowanie: niezapomniana postać polskiej kultury
Stanisław Tym był postacią wyjątkową, która z powodzeniem łączyła w sobie talenty aktora, satyryka, reżysera, scenarzysty i pisarza. Jego twórczość, naznaczona błyskotliwym humorem, przenikliwością obserwacji i głębokim zrozumieniem ludzkiej natury, na stałe wpisała się w polski krajobraz kulturowy. Od ikonicznych ról filmowych w „Rejsie” i „Misiu”, przez mistrzowskie scenariusze, po inteligentne felietony i zaangażowanie w teatr i kabaret, Stanisław Tym pozostawił po sobie bogaty i różnorodny dorobek. Jego odejście jest końcem pewnej epoki, ale jego dzieła będą nadal inspirować i bawić kolejne pokolenia, czyniąc go niezapomnianą postacią polskiej kultury.
Dodaj komentarz